نام علمی : .Moringa pterigosperma Gaertn
نام انگلیسی: Ben - oil tree
نام فارسی: درختی گز روغنی
درخت گز روغنی از تیره مورینگاسه (Moringaceae) می باشد. تیره مورینگاسه ،تیره کوچکی از گیاهان گل دار جدا از گلبرگ و شامل منحصراً یک جنس به نام (Moringa) مرکب از معدودی انواع درختی است. غالب تیره مورینگاسه در نواحی گرم مانند عربستان و هند، هیمالیا ،برمه و غیره پراکنده اند. از مشخصات تیره مورینگاسه این است که برگ هایی شانه ای مضاعف یا با تقسیمات بیشتر مرکب از برگچه های کوچک و متقابل و گل هایی با اجزای ۵ قسمتی دارند. میوه تیره مورینگاسه بـه صورت کپسول (پوشینه)، دراز و نیام مانند محتوی دانه های درشت با جنین راست و مجاری ترشحی لیزیژن است. به پوست ساقه تیره مورینگاسه اغلب دارای سلول های میروزین دار است. بعضی از انواع داروئی تیره مورینگاسه تولید صمغ می نمایند از دانه برخی دیگر نیز روغن استخراج می شود. هیچیک از گیاهان این تیره در ایران نمی رویند.
درخت گز روغنی
درختی است به ارتفاع ۱۰ تا ۱۳ متر که چوب نرم، محصور در لایه ضخیم چوب پنبه و پوستی به رنگ مایل به خاکستری و شکاف دار دارد در ایران نمی روید ولی در دامنه های کم ارتفاع هیمالیا، هند و برمه پراکنده است. به علاوه به علت زیبایی که دارد درخت گز روغنی را پرورش می دهند. درخت گز روغنی در پاییز گل می دهد و در زمستان دارای میوه می گردد. برگ های درخت گز روغنی به تفاوت ممکن است ۲ - ۳ بار شانه ای و به طول حداکثر ۴۵ سانتی متر باشند. برگچه های کوچک و بیضوی درخت گز روغنی، وضع متقابل بر روی محور فرعی برگ دارند و به تعداد متغیر ۳ تا ۶ زوج برگچه انتهایی بر روی آن دیده می شوند. گل های درخت گز روغنی سفید رنگ و مجتمع به صورت گل آذین پانیکول اند. میوه درخت گز روغنی پس از رسیدن ظاهری باریک و دراز پیدا می نماید و به طول ۴۵ سانتی متر می رسد قسمت مورد استفاده درخت گز روغنی ریشه یا پوست آن، برگ، گل، میوه، دانه و روغن حاصل از آن است.
خواص درمانی درخت گز روغنی
پوست درخت گز روغنی و ریشه آن طعمی ناپسند، کمی شیرین و تلخ دارد، دارای اثر تب بر ، آرام کننده درد و اشتها آور می باشد. برای آن اثر مقوی باء قائل اند. از پوست ریشه درخت گز روغنی جهت درمان اولسرها، درد گوش و رفع لکنت زبان استفاده به عمل می آورند. مصرف برگ درخت گز روغنی احساس هرگونه دردی را کاهش می دهد. گل های درخت گز روغنی دارای اثر ضد کرم و رفع التهاب است.روغن دانه درخت گز روغنی در درمان زخم های جذامی مصرف می شود.برای ریشه گیاه اثر مقوی، قاعده آور و خلط آور نیز قائل اند و از آن جهت رفع کم اشتهایی و درمان ورم لثه ،کم بودن ترشحات ادرار و مداوای آسم های دیر علاج و لمباگو استفاده می شود.مخلوط صمغ درخت گز روغنی در روغن کنجد جهت تسکین درد گوش به کار می رود.
منبع: کتاب گیاهان دارویی تالیف دکتر علی زرگری انتشارات دانشگاه تهران، 1390، جلد.1 ص 595
شرکت وینا تولید کننده و توزیع کننده محصولات طبیعی از گیاهان دارویی با همکاری پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، واقع در پارک علم و فناوری البرز