نام علمی : .Caltha palustris L
نام انگلیسی: Marsh - Marigold, Water butter cup
نام عربی: گیاه خرغوس
گیاه خرغوس گیاهی علفی، پایا، به ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر، عاری از کرک و دارای برگ های قلبی شکل و کلیه مانند است. گل هائی زرد رنگ و زیبا، به پهنای ۴ تا ۵ سانتیمتر دارد که از ۵ کاسبرگ گلبرگ مانند، تعداد زیادی پرچم و ۵ تا ۸ برچه تشکیل می یابد. در اواسط بهار گل می دهد و فراوانی آن نیز در نواحی مرطوب، کنار جریان های ملایم آب و مناطق مردابی است.
گل های درشت و زیبای آن، مقدار زیادی نوش ترشح می کنند که زنبور عسل بدان علاقه فراوان دارد.
سابقاً جوانه های مولد گل آن را در سرکه قرار می دادند و همچنین از برگ های تازه آن در سالاد استفاده بعمل می آمد که مسمومیت هائی ظاهر شد، از این جهت مصرف آن در تغذیه تدریجاً متروک گردید.
عوارض مسمومیت از آن عبارت از دردهای معده و روده، حالت استفراغ، احساس صداهائی در گوش، سرگیجه، پیدایش دانه های جلدی، کندی ضربان نبض و حالاتی شبیه مسمومیت از بعضی آلاله های سمی است.
بعضی از دانشمندان عقیده دارند که مصرف گیاه تازه قبل از زمان گل دادن، اثر مسموم کننده دارد بطوری که ایجاد ناراحتی و عدم تعادل در اعمال قلب و دستگاه تنفس می نماید.
این گیاه در غالب نواحی نیمکره شمالی پراکندگی دارد. در ایران نمی روید.
منبع: کتاب گیاهان دارویی تالیف دکتر علی زرگری انتشارات دانشگاه تهران، 1390، جلد.1 ص 49
شرکت وینا تولید کننده و توزیع کننده محصولات طبیعی از گیاهان دارویی با همکاری پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، واقع در پارک علم و فناوری البرز