خواص درمانی گیاه بنفشه معطر

گیاه بنفشه یا بنفشه معطر، گیاهی علفی، پایا و دارای برگ هائی است که عموماً از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می گردند. برگ های این گیاه دارو عموماً قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین است زیرا ساقه هوائی مشخص که برگ ها بر روی آن واقع باشند در این گیاه وجود ندارد. در کناره دمبرگ آن، جوانه های جانبی ظاهر می گردد و نمو آن ها غالباً ایجاد گیاه علیحده ای می نماید که با گیاه اصلی همواره در حال ارتباط است. گل های این گیاه دارویی منفرد، زیبا، به رنگ بنفش، بندرت سفید یا گلی و معطر است. دمگل های دراز گل ها، که از بین دمبرگ ها منشا می گیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه به عصا پیدا می نمایند. میوه اش پوشینه، کروی، پوشیده از کرک و محتوی دانه هائی به رنگ زرد با لکه سفید رنگ است.

گیاه بنفشه معطر

در اماکن مرطوب و سایه دار غالب نواحی اعم از دشت ها یا جنگل ها و یا دامنه های کم ارتفاع و حتی در ارتفاعات زیاد مخصوصاً در زیر سایه درختان و یا در لای تخته سنگ ها می روید. گل های زیبا و معطر این گیاه دارویی در اوایل بهار ظاهر می گردد. از اختصاصات آن این است که در تابستان، گل هائی عاری از گلبرگ در بین دمبرگ های آن ظاهر می شود که همیشه به حالت مخفی در آن باقی می ماند. انسان به علت استفاده از این گیاه و یا پرورش آن در نواحی مختلف، تأثیر زیاد در پراکندگی خارج از حد گیاه دارد.

این گیاه دارویی از جمله گیاهان دارویی است که در اوایل بهار، زنبور عسل نوش کافی از آن بدست می آورد.

قسمت مورد استفاده بنفشه معطر، گل، برگ، ریشه، دانه و حتی تمام قسمت های گیاه کامل است.

بنفشه معطر و بسیاری از اختصاصات درمانی آن، از قدیم الایام مورد شناسائی مردم زمان های خیلی قدیم بوده است. طرفداران مکتب بقراط، در قرون ۴ و ۵ میلادی از آن در مداوای بیماری ها استفاده بعمل می آورده اند.

دیوسکورید (در قرن اول) معتقد بود که این گیاه دارویی، طبیعت سرد دارد و برگ آن را در رفع ورم چشم و موارد مختلف دیگر مؤثر می دانسته است. ایرانیان و اعراب در قرون وسطی به صفات درمانی آن کم و بیش واقف بوده اند.

Mesue (در قرن ۱۲) مصرف آن را به حالت تازه در دفع صفرا و رفع التهاب ها و همچنین معالجه درد گلو، موثر ذکر نموده برای آن اثر تسکین دهنده حالت تشنگی قائل بوده است.

Matthiole (در سال ۱۵۵۴) برای شربت بنفشه، اثر ملین قائل بوده است.

Boullay (در سال ۱۸۲۳) از تمام قسمت های گیاه، ماده ای با اثر قی آور تهیه کرد که به آن Violine نام نهاد. با پیدایش این ماده، مصرف ایپکا بین مردم رواج خود را تدریجاً مخصوصاً در طب اطفال از دست داد.

دم کرده ۲۰ گرم برگ تازه بنفشه در یک چهارم لیتر شیر جوشان، اثر نرم کننده پوست دست و صورت دارد. برای این کار برگ ها را در شیر جوشان وارد کرده از گرما دور می نمایند و سپس ۲ تا 3 دقیقه به همان حال می گذارند تا دم کند. این محلول علاوه بر ایجاد طراوت و شادابی پوست، رنگ آن را نیز کمی سفید می کند.

از گیاه بنفشه معطر دمنوشی درست می شود که به عنوان آرام بخش، مسکن، تسکین سردرد، درمان میگرن، درمان بی خوابی، درمان سرفه، تسکین آسم و برونشیت استفاده می شود. این گیاه دارویی به علت وجود خاصیت معرق برای تسکین علائم سرماخوردگی موثر است.

محل رویش گیاه درمانی بنفشه معطر در بسیاری از نواحی ایران، مخصوصاً در کوهستان ها و در سایه درختان است. در نواحی شمالی ایران، منطقه البرز، هرزویل، دامنه های مرطوب راه عمارلو به کبوتر چاک، رودبار و نواحی مختلف دیگر بچشم می خورد.