خواص درمانی گیاه خرفه

گیاه خرفه، گیاهی دارویی، علفی، گوشت دار و یک ساله که برگ هائی متقابل و گل هائی کوچک به رنگ زرد دارد. نژادهای وحشی آن عموماً ساقه های گسترده بر سطح زمین ولی نژاد پرورش یافته آن، ساقه ای ضخیم، گوشت دار، به وضع قائم و به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر دارند. نمونه های وحشی آن معمولا در موستان ها، کنار جاده های متروک، حاشیه دریاچه ها و اراضی شنزار مناطق معتدله و نواحی سایه دار یافت می شود.

با آن که منشاء اصلی این گیاه درمانی، بعضی نواحی خاور نزدیک ذکر گردیده، معهذا امروزه به نحوی پراکندگی حاصل کرده است که تقریباً در اکثر نواحی کره زمین مشاهده می شود.

از مخلوط گیاه خرفه با کاهو یا گل گاو زبان، جوشانده ای تهیه می شود که اثر رفع تشنگی و احساس گرما دارد. برگ خام گیاه خرفه مانند سبزی خوردن، در سالاد قابل مصرف است.

از شیره تازه گیاه خرفه به مقدار ۶۰ تا ۱۲۰ گرم مخلوط در شیر و همچنین از جوشانده دانه آن در آب یا در شیر، سابقاً برای دفع کرم اطفال استفاده بعمل می آمده است ولی امروزه از این نظر مورد توجه نیست.

در استعمال خارج، از برگ های له شده گیاه خرفه یا شیره برگ های آن به صورت قرار دادن بر روی عضو، در رفع سوختگی ها، میخچه پا و غیره استفاده درمانی بعمل می آید.

در خونریزی های لثه دندان که معمولاً در بیماری اسکوربوت پیش می آید، اگر برگ های تازه گیاه خرفه ضمن جویدن به آهستگی مصرف گردد، اثر مفید در بهبود آن ظاهر می شود.

آب مقطر گیاه خرفه، به مقدار ۶۰ تا ۱۲۰ گرم در رفع خونریزی های بین قاعدگی و در اخلاط خونی اثر درمانی دارد. مصرف دم کرده ۲۰ تا ۳۰ در هزار آن به مقدار ۳ تا ۴ فنجان در روز است.

از اساس نظر متخصصان تب سنتی از برگ و ساقه گیاه خرفه می توان برای بهبود عملکرد کبد و درمان بیماری های مرتبط با آن استفاده کرد.

گیاه دارویی خرفه کالری بسیار کمی دارد، سرشار از مواد مغذی و فیبر است و این فیبر موجب کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری و کم کردن کالری می شود و مناسب لاغری، لاغری شکم و رژیم غذایی می باشد.

از خواص معجزه آسای گیاه دارویی خرفه، تنظیم قند خون و درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع دو است که تاثیر مستقیم در کاهش گلوکز ناشتا دارد.

خرفه سرشار از مواد معدنی، کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز است از این رو برای جلوگیری از ضعف استخوان، رشد بافت استخوان ها و تسریع فرآیند ترمیم آن کمک کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

گیاه دارویی خرفه دارای خواص آنتی اسپاسمودیک و شل کننده عضلات است از طرفی به علت نداشتن عارضه جانبی می تواند به معتادان در کاهش علائم ترک اعتیاد کمک کند.

در طب عوام برای تسکین تشنگی، برگ له شده گیاه خرفه را در سطح زبان قرار می دهند و معتقدند که با این عمل، تشنگی بکلی رفع می شود. ضمناً قرار دادن قطعات له شده گیاه خرفه بر روی پیشانی به منظور تسکین درد و رفع سردردهای یک طرفه (میگرن) و ورم چشم هنوز هم بین مردم معمول است. در نواحی شمالی ایران مانند رشت و اطراف آن، از گیاه خرفه نوعی غذای مطبوع تهیه می شود که بعنوان خنکی و تصفیه کننده خون مصرف می گردد.

مصرف ساقه برگدار و جوان این دارو گیاهی، به حالت خام در سالاد و یا به حالت پخته به جای اسفناج در نواحی مختلف اروپا معمول است به طوری که از آن در تهیه نوعی آش، استفاده بعمل می آید. بنظر می رسد که گیاه خرفه از قدیم الایام مورد استفاده انسان ها بوده است. 

گیاه درمانی خرفه علاوه بر پراکندگی وسیعی که در ایران دارد، به منظور استفاده از آن در تغذیه بصورت خام یا پخته نیز غالباً پرورش می یابد. اگر گیاه دارویی خرفه در محیطی فقط یک بارکشت گردد، نه تنها همه ساله در آنجا بطور خودرو ظاهر خواهد شد بلکه در اطراف آن منطقه نیز توسعه خواهد یافت.

محل رویش این دارو گیاهی، نواحی شمالی ایران، گرگان، گیلان: لاهیجان، سواحل دریای خزر، بندر انزلی (بندر پهلوی سابق)، ناحیه کولی ور، اطراف رشت مانند آستانه. تهران، آذربایجان: ارومیه (به حالت پرورش یافته). کردستان. اصفهان: جلفا. اراک: تفرش. لرستان: بیشه، خارون. لار، ایزین. بلوچستان: تیس، قزوین. کاشان: قمصر.