خواص درمانی گیاه خاس کریسمس

خاس کریسمس، درختچه ای است به ارتفاع ۲ تا ۸ متر که غالباً در اراضی سیلیسی نواحی مختلف اروپا و آسیا مانند فرانسه، ایتالیا، یونان نواحی غربی اروپا، آسیا صغیر، قفقاز و چین به حالت وحشی می روید. به علاوه به علت دارا بودن برگ های سبز دائمی در بعضی نواحی پرورش می یابد. از مشخصات گیاه خاس کریسمس آن است که برگ هایی صاف و شفاف به رنگ سبز تیره با پهنک منقسم به تقسیمات ناهموار و خاردار دارد. گل های گیاه خاس کریسمس به رنگ سفید یا صورتی و مجتمع در کنار برگ هاست. در بعضی از پایه های گیاه خاس کریسمس ممکن است گل ها منحصراً شامل پرچم و در پایه های دیگر گل ها اختصاصاً دارای مادگی باشند.میوه اش به رنگ قرمز مرجانی بندرت زرد رنگ به بزرگی معمولا یک نخود و محتوی۴ یا ۵ دانه است.

تیره خاس (Aquifoliceae)

گیاه خاس کریسمس جزء تیره خاس (Aquifoliceae) است .گیاهان تیره خاس این تیره به صورت درخت یا درختچه و شامل ۴ جنس و ۳۰۰ گونه می باشند، که در نواحی مختلف کره زمین به استثنای مناطق سردیافت می شوند.از اختصاصات آن ها این است که برگ هایی متناوب، ضخیم، غالباً منتهی به بریدگی های ،خاردار و پوشیده از کوتیکول ضخیم دارند. گل های آن ها منظم نر - ماده یا بر دو نوع نر و ماده، ۲ پایه و شامل قطعات ۴ یا ۵ تایی است. میوه آن ها به صورت شفت و محتوی دانه های آلبومن دار و گوشت دار است. غالب این گیاهان در امریکای جنوبی، استوایی و کاپ می رویند و فقط معدودی از آنهاست که در نواحی مختلف پراکندگی حاصل کرده اند. بعضی از این گیاهان به علت دارا بودن مواد مؤثر دارای مصارف درمانی هستند. عده ای از آن ها نیز به علت دارا بودن برگ های سبز و پایا پیوسته پرورش می یابند.

خواص درمانی گیاه خاس کریسمس

برگ گیاه خاس کریسمس به علت دارا بودن تانن و ایلیسین اثر مدر، ملین، مقوی و مخصوصاً تب بر، ضد تشنج و ضد رماتیسم دارد ولی مصرف آن بیشتر بر اثر خاصیت تب بر آن است. در رفع تب های نوبه نیز نتایج مفید از آن بدست آمده است. میوه اش قی آور، مسهل و پوست آن دارای اثر درمانی در بیماری صرع است.اگر میوه آن توسط کودکان بلعیده شود ایجاد ناراحتی های شدید دستگاه هضم می نماید که ممکن است منجر به مرگ شود.از جوشاندن پوست ساقه در آب و تغلیظ و خشک کردن آن ماده ای تهیه می شود، که جهت رفع آماس و ناراحت یهای ناشی از نقرس بر روی عضو اثر داده می شود.

محل رویش گیاه خاس کریسمس

 در گرگان بین گرگان و زیارت، بندرگز و در مازندران  در دره هراز، کره زنگ و در گیلان در هشتپر و اطراف رشت و امامزاده ابراهیم در ارتفاعات ۳۰۰ تا ۵۰۰ متری می روید و در نواحی مختلف به نام های مقابل نامیده می شود اسامی محلی گیاه اخیر در دیلمان به خاس و خاش، در گیلان و شهسوار به کنگه، در اطراف رشت و طوالش به خج و خچ، در آستارا به هس، در نور و کجور به الاش، در گرگان به منزول و در مازندران به ورک تلی موسوم است.