خواص درمانی درخت سماق

درختچه ای کوچک به ارتفاع ۱ تا ۵ متر و دارای برگ هایی مرکب از ۹ تا ۱۵ برگچه پوشیده از کرک و دندانه دار است. از اختصاصات درخت سماق این است که برگ های آن در پاییز رنگ سبز مایل به قرمز پیدا می کند. گل های درخت سماق به رنگ سبز مجتمع و به صورت خوشه های مخروطی به طول ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر است. میوه درخت سماق کوچک، شفت و به رنگ قرمز قهوه ای پس از رسیدن و دارای پولپ ترش مزه و قابض است.

درخت سماق

تمام قسمت های درخت سماق دارای تانن فراوان است. برگ خشک شده درخت سماق  دارای ۱۳ تا ۲۷ درصد تانن (Adid Tannique) و حتی بیشتر است (نمونه های موجود در ایتالیا و سیسیل) به علاوه دارای دکستروز، یک ماده مومی، یک ماده زرد رنگ به نام میری ستین (Myricé tine) یا اکسی کوئرستین (Oxyquercé Tine) می باشد. میری ستین، به صورت بلوری های سوزنی شکل زرد رنگ در الکل رقیق حالت تبلور پیدا می کند و در گرمای ۳۵۷ درجه ذوب می شود و به مقدار کم در آب جوش و به مقادیر زیادتر در الکل حل می گردد و در کلروفرم و اسید استیک محلول نیست.

خواص درمانی درخت سماق

تانن موجود در درخت سماق اثر قابض (بی حسی)، ضد اسهال و بندآورنده خون دارد و از آن در رفع خونروی های معده و روده، خونروی در فواصل قاعدگی، اخلاط خونی و درمان اسهال استفاده به عمل می آورند. در درمان سل مخصوصاً در فرم حاد آن، جهت خنثی نمودن یا رسوب دادن سمومی که در بافت ها وجود پیدا می کند (در مورد اخیر به مقادیر زیاد) مصرف می شود. از تانن در درمان (Made Bright )(آب آوردن انساج و آلبومینوری، ناشی از ضایعه کلیه ها) و همچنین به عنوان ضد سموم الکالوئیدی در برخی املاح فلزی مانند سرب و آنتیموئن استفاده به عمل می آید.در استعمال خارج به علت قابض بودن در رفع ترشحات مهبلی (Leucorrhé e)، اگزماهای ترشح دار، زیادی ترشحات عرق (Hyperthyrose)، ایجاد لکه های قرمز و دردناک در انگشتان و لاله گوش که بر اثر سرمازدگی (Engelure) پیش می آید، ترک و شکاف نوک پستان، سوختگی ها، بواسیر، ترک و خراش ناحیه مقعد، بیماری های نزله ای بینی و حنجره و خنثی کردن ترکیبات سمی (آنتی هیستامین ها) اثرات درمانی ظاهر می کند. به علاوه تانن ایجاد یک پوشش محافظ برای زخم هایی که تازه التیام یافته اند می باشند. برگ و میوه درخت سماق اثر قابض قوی دارند و از این جهت سابقاً مصارف زیادی در رفع خونروی ها، شکم روش ،نزله ها، تب های صفراوی و ترشحات مهبلی داشته اند. از جوشانده درخت سماق به صورت غرغره و یا حمام دهان در آنژین ها، ورم مخاط دهان و غیره استفاده به عمل می آید. مصارف درمانی آن امروزه تقریباً متروک گردیده است. در صنعت به علت دارا بودن تانن زیاد از آن در دباغی و رنگرزی استفاده فراوان در غالب نواحی به عمل می آورند.

محل رویش درخت سماق

درخت سماق در تهران در مناطق  تجریش، کرج و درقزوین و در قم و در آذربایجان در مناطق تبریز، شتران کوه و در همدان در مناطق گنج نامه و در فارس در مناطق کوه های دشتک نزدیک امامزاده اسماعیل، کلات ۳۵ کیلومتری شمال غربی شیراز، در ارتفاعات ۲۳۰۰ متری و در خراسان در مناطق تربت جام و در مازندران در مناطق دره هراز، پنجاب در ۱۰۰۰متری گیلان، رودبار، کوشک دامنه های کم ارتفاع نزدیک جاده می باشد.