خواص درمانی درخت سیاه توسه

درخت سیاه توسه، درختچه ای است به ارتفاع ۱ تا ۴ متر و دارای شاخه های بدون خار(وسیله تشخیص آن از Nerprum) که در غالب نواحی مرطوب و جنگل های اروپای شمالی و مرکزی، آسیا سیبری و ایران می روید. پوست ساقه درخت سیاه توسه صاف، تیره رنگ و دارای راه راه سفید قابل تشخیص (عدسک ها)است. برگ های درخت سیاه توسه منفرد، بی کرک، بیضوی به طول ۳ تا ۵ و به عرض ۳ سانتی متر و شفاف در سطح فوقانی پهنک دارد. گل های درخت سیاه توسه کوچک، به رنگ سبز گلی مرکب از قطعات ۵ تایی منفرد یا مجتمع به تعداد کم و میوه آن سته به قطر ۸ میلی متر و دارای رنگ قرمز است ولی تدریجاً سیاه می شود.

پرورش درخت سیاه توسه در حاشیه مزارع جهت محدود ساختن این نواحی و حتی به عنوان زینت در بعضی نقاط معمول است. گل های درخت سیاه توسه مورد توجه زنبور عسل می باشد. قسمت مورد استفاده درخت سیاه توسه پوست، ساقه و شاخه های آن است که در فاصله ماه های خرداد و مرداد آن ها را به صورت نوارهای بلند از ساقه و شاخه ها جدا کرده به قطعات کوچک تقسیم و در محلی به دقت خشک می نمایند. سطح خارجی این قطعات به رنگ خاکستری قهوه ای (غالباً تیره) ولی سطح داخلی آن ها به رنگ قهوه ای دارچینی است.

بوی گل های آن ضعیف و طعم آن ها لعابی است. پوست شاخه های درخت سیاه توسه ۳ تا ۴ ساله نیز دارای حداکثر مواد موثره است. در برش عرضی پوست درخت سیاه توسه اگر پوست شاخه های جوان مورد آزمایش قرار گیرد، از خارج به داخل یک طبقه نسبتاً ضخیم چوب پنبه (سوبر) در اطراف پارانشیم پوستی مشاهده می گردد و از مشخصات آن این است که منطقه پارانشیم پوستی فاقد سلول های اسکلروز ولی شامل سلول های موسیلاژدار و بلورهای اکسالات کلسیم است. پوست تازه درخت سیاه توسه علاوه بر مواد فوق دارای فرمانی است که پیدایش ناراحتی های مصرف آن نظیر دل پیچه و استفراغ بدان نسبت داده می شود، این فرمان بر اثر خشک شدن پوست از بین می رود و به همین علت است که در کدکس مصرف پوست خشک شده درخت سیاه توسه قابل استفاده ذکر شده است.

خواص درمانی درخت سیاه توسه

مقدار کم پوست درخت سیاه توسه اثر ملین(درمان یبوست) ولی مقادیر زیاد آن اثر مسهلی دارد. ضمناً امروزه مصرف پوست درخت سیاه توسه به علت آن که در فرمول تعداد زیادی از تیزان ها و محلولات مسهلی به جای سنا وارد می گردد زیاد شده است. به علاوه به علت صفرابر بودن، یبوست های اسپاسمودیک (تشنجی) را نیز درمان می کند. اثر تحریک کننده پوست درخت سیاه توسه در مخاط دستگاه هضم کمتر از فرآورده های مشابه نظیر نرپرن است. پوست درخت سیاه توسه می تواند به مقادیر کم مورد استفاده زنان باردار نیز قرار گیرد زیرا حرکات دودی شکل روده را افزایش نمی دهد. پوست درخت سیاه توسه در رفع چاقی و درمان سلولیت اثرات مفید ظاهر می کند.در استعمال خارج به کار بردن جوشانده های غلیظ پوست مخصوصاً پوست ریشه در درمان جرب ،کچلی، سودای مزمن و همچنین معالجه و التیام زخم ها و اولسرها بین مردم معمول است.

گرد پوست درخت سیاه توسه به مقدار ۱ تا ۳ گرم در روز به صورت کاشه - جوشانده ۲ تا ۶ گرم آن در ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم آب- این جوشانده باید به صورتی تهیه گردد که عمل جوشیدن بیش از چند دقیقه ادامه نیابد بعداً باید آن را سرد نموده مدت ۱۲ ساعت به حال خود باقی گذاشت و سپس هنگام شب قبل از خوابیدن مصرف کرد عصاره روان (هر ۳۸ قطره این عصاره یک گرم وزن دارد) به مقدار ۱ تا ۴ گرم در یک لیوان آب قبل از خوابیدن مصرف می شود. برای اطفال ۱۰ قطره آن برای هر یک از سنین عمر بکار می رود. فراورده های مختلفی طبق فرمول های زیر از آن برای اشخاص بالغ و اطفال تهیه می شود.