کنترل دیابت با رژیم غذایی

یکی از شایع ترین بیماری های مزمنی که امروزه انسان را گرفتار کرده بیماری دیابت است. آخرین آمار فدراسیون بین المللی دیابت که در سال 2021 منتشر شد، نشان می دهد که حدود نیم میلیارد نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند و ابتلا به این بیماری روز به روز در حال افزایش است. اما با وجود شایع بودن بیماری دیابت، راه های مختلفی برای کنترل آن و حتی تنظیم قند خون افرادی که پیش زمینه این بیماری را دارند وجود دارد. اولین و مهم ترین اقدام در جهت کنترل، اصلاح الگوی تغذیه و رعایت رژیم غذایی است. افرادی که سابقه ی دیابت یا پیش دیابت دارند می توانند غذا یا نوشیدنی هایی مصرف کنند که موجب کنترل دیابت و تنظیم قند خون آنها شود. برخی غذاها و نوشیدنی ها با نگه داشتن مقدار گلوکز خون در یک محدوده سالم به تنظیم قند خون و کنترل دیابت کمک می کنند. در ادامه درباره ی پنج نوع غذا و نوشیدنی مفید و مضر، درهنگام ابتلا به دیابت یا پیش دیابت اشاره خواهیم داشت.

غذاهای مضر برای دیابت و پیش دیابت

تأثیر برخی از غذاها و نوشیدنی ها میتواند باعث توسعه ی پیش دیابت ، دیابت و بیماری هایی همچون بیماری های قلبی شود. پرهیز از این غذا ها و نوشیدنی ها که میتوانند گلوکز خون و میزان انسولین را بالا ببرند و همچنین التهاب را بیشتر کنند برای مبتلایان به دیابت و پیش دیابت بسیار ضروری است این غذاها شامل :

خوراکی های دارای شکر اضافی

مصرف خوراکی هایی مثل کوکی، شیرینی و کیک های پخته شده که حاوی شکر اضافی هستند می تواند سبب بالا رفتن غیرعادی گلوکز موجود در خون شود اما محدودیت در مصرف این خوراکی ها می تواند به کنترل گلوکز و نگه داشتن آن در محدوده سالم کمک کند.

نوشیدنی های دارای شکر اضافی

نوشیدنی های شیرین و حاوی شکر مقدار زیادی شکر اضافه را وارد بدن میکنند که باعث بالا رفتن میزان گلوکز و چربی خون می شوند. همچنین شانس ابتلا به بیماری هایی همچون چربی خون و کبد چرب را افزایش می دهند که با پرهیز از مصرف یا محدود کردن میزان استفاده از آنها میتوان از ابتلا به این بیماری ها پیشگیری کرد. این نوشیدنی ها شامل: انواع نوشابه ها و لیموناد، قهوه های طعم دار شده، نوشیدنی های انرژی زا

مواد غذایی حاوی چربی های اشباع

استفاده ی مکرر از چربی های اشباع شده می تواند درصد ابتلای شما به کلسترول بالا و بیماری های قلبی را افزایش دهد. طبق گزارش انجمن متخصصین امریکا بیشتر از 10 درصد از کالری بدن ما به چربی های اشباع شده تبدیل می شوند. برخی از مواد غذایی دارای چربی اشباع شامل: گوشت های پرچرب، محصولات لبنی، روغن های حاوی پالم و روغن نارگیل

نوشیدنی های الکلی

اگر شما هم مبتلا به دیابت هستید باید در مصرف الکل یا محدود کردن مصرف آن توجه کنید. به این دلیل که مصرف الکل بر توانایی کبد شما در آزاد کردن گلوکز تأثیر میگذارد و همچنین الکل بر روی عملکرد داروهای خاص دیابت مثل متفورمین دخالت کرده و تأثیر منفی میگذارد.

غذاهای فرآوری شده

این غذا ها شامل: غذاهای سرشار از شکر، غذاهای تصفیه شده، فست فود های ناسالم، غذاهای دارای مواد نگهدارنده، غذاهای دارای نمک زیاد. غذاهای فراوری شده سرشار از ترکیبات و مواد  تشکیل دهنده ای هستند که بهتر است شما آن را در برنامه غذایی خود قرار ندهید مثل کنسرو ذرت ، کنسرو ماهی و... مصرف این نوع خوراک ها شانس شما را در ابتلا یا گسترش دیابت نوع دو افزایش میدهد.

غذاهای مفید برای دیابت و پیش دیابت

اگر درگیر دیابت یا پیش دیابت هستید باید غذاهای سالم مصرف کنید. محدود کردن برنامه تغذیه خود به غذا و نوشیدنی های سالم و قابل اعتماد می تواند به شما کمک کند که وضعیت خود را بهتر مدیریت کنید. غذاهایی که می توانند مفید باشند شامل:

غذاهای حاوی فیبر

استفاده ی کافی از فیبر میتواند کمک کند که شما برای مدت طولانی تری سیر بمانید و حتی با خوردن فیبر میتوانید میل به شکر و شیرینی جات را کنترل کنید . نمونه هایی از مواد غذایی حاوی فیبر: گیاهان فاقد نشاسته، انواع دانه ها، حبوبات

غذاهای حاوی پروتئین

خوردن غذاهای حاوی پروتئین و بدون چربی به شما کمک میکند تا سریع تر احساس سیری کنید . شما میتوانید همه نوع گوشت بدون چربی مصرف کنید . مثل: گوشت راسته ی بدون چربی، مرغ، ماهی و حتی گیاهان حاوی پروتئین. تلاش کنید که از گوشت قرمز دوری کنید ، زیرا این نوع گوشت ارتباط مستقیمی با احتمال توسعه ی بیشتر دیابت دارد . همچنین می تواند موجب بیماری های قلبی_عروقی و برخی از سرطان ها شود.

میوه ها

میوه ها با کمک آنتی اکسیدان ها و فیبر مقدار مهم و قابل توجهی از ویتامین و مواد معدنی بدن را تأمین می کنند. آن ها منبع کربوهیدرات هستند اما میتوانند به اندازه خاصی در برنامه ی غذایی شما قرار بگیرند.

چربی های سالم

بدن شما نیازمند چربی است. پس این ضروری است که رژیم شما حاوی چربی باشد . روغن زیتون و آواکادو مثال خوبی برای چربی های سالم هستند. غذاهای حاوی امگا 3 مثال دیگری از چربی های سالم می باشند که در ماهی سالمون وجود دارد و باعث تنظیم قند خون شما می شود.

نوشیدنی های فاقد شکر

در صورت ابتلا به دیابت یا پیش دیابت مجبور نیستید که خود را به نوشیدن اب محدود کنید. شما گزینه های جایگزینی مثل قهوه و چای دارید اما در صورتی که حاوی شکر نباشند. نوشیدن قهوه ارتباط تنگاتنگی با کاهش خطرات دیابت دارد. انتخاب قهوه ی ساده و اسپرسو میتواند به شما در نگه داشتن مقدار مناسب قند خون کمک کند و همچنین از اضافه وزن جلوگیری میکند.

اصلاح رژیم غذایی بهتر است که بر اساس شرایط بیماری شما ( پیش دیابت ، دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2) صورت بگیرد؛ زیرا بهتر است متابولیسم بدن شما هموارده یک رویه ای را طی کند. بنابراین توصیه می شود حتما با یک پزشک متخصص و حرفه ای در این حوزه مشورت کنید.

اهمیت مصرف کربوهیدرات برای افراد دیابتی

کربوهیدرات ها، پروتئین ها، چربی ها و مواد مغذی باعث تامین انرژی مورد نیاز بدن و حفظ عملکرد های ضروری بدن می شوند. کربوهیدارت در موارد خاص مانند منبع سوخت اولیه بدن شما عمل میکند. آن ها به شکل قند در بدن ظاهر میشود و همه آن ها به جز فیبر در بدن شما به شکل گلوکز شکسته و تبدیل میشوند تا برای تأمین انرژی استفاده شوند. انسولین هورمونی است که توسط غده ی پانکراس تولید میشود و به جا به جایی گلوکز از جریان خون به سلول ها کمک میکند.

به هرحال زمانی که شما به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، بدن شما نمیتواند به طور مؤثر گلوکز را از جریان خونتان برداشت کند و این باعث بالا رفتن سطح گلوکز خون شما میشود. بالا رفتن میزان گلوکز خون باعث تولید بیشتر انسولین توسط پانکراس میشود . اگر شما دچار دیابت هستید توصیه میشود به تغذیه خود بیشتر توجه کنید. مخصوصا نوع و مقدار کربوهیدراتی که مصرف میکنید. زیرا میتواند به سطح قند خون شما کمک کند.

ابتلا به دیابت یا پیش دیابت به این معنا نیست که شما باید به صورت کامل و ضروری از مصرف غذاهای خاص یا گروه های غذایی پرهیز و دوری کنید، اما استفاده ی محدود از نوع خاصی از غذاها میتواند به کنترل قند خون شما کمک کند. همچنین باعث جلوگیری از خطرات بیماری های مزمن میشود. دوری و پرهیز ازغذاهای شیرین و حاوی شکر زیاد، نوشیدنی های شیرین و غذاهای فرآوری شده و جایگزین کردن غذاهای حاوی فیبر، پروتئین، کربوهیدرات و... به کنترل این بیماری کمک می کند.