نام علمی : .Erythroxylon coca Lamk
نام انگلیسی: Coca spadic buch
نام فارسی: گیاه کوکا اریتروکسیلوم
گیاه کوکا اریتروکسیلوم، درختچه ای است به ارتفاع ۱ تا ۳ متر که به حالت وحشی در پرو، بلیوی و آند می روید. از مشخصات گیاه کوکا اریتروکسیلوم این است که ریشه ای منشعب، ساقه ای ناصاف و به رنگ مایل به سفید و شاخه هایی به وضع متناوب با حالت راست و به رنگ مایل به قرمز دارد. برگ های گیاه کوکا اریتروکسیلوم متناوب، ساده کامل، بیضوی نوک تیز به درازای ۴ تا ۸ سانتی متر و شامل دو زائده برگ مانند (استیپول) است. این زائده ها در پایه های مسن گیاه به صورت خار تغییر شکل حاصل می کنند. پهنک برگ های آن در سطح فوقانی به رنگ سبز شفاف ولی در قسمت تحتانی مایل به زرد است. بوی برگ کوکا شبیه برگ چای و طعم آن تلخ و قابض است. گل های آن ،کوچک نر - ماده منظم به رنگ زرد مایل به سفید، منفرد یا به صورت دسته های ۳ تایی و شامل ۵ کاسبرگ،۵ گلبرگ آزاد و ۱۰ پرچم بلند و متصل به هم در است .در داخل پرچم های آن مادگی مرکب از تخمدانی ۳ خانه جای دارد.میوه اش شفت به رنگ قرمز و محتوی یک دانه می باشد. قسمت مورد استفاده گیاه برگ آن است.سه الكالوئيد مشتق از اکگونین اگر هیدرولیز ،شوند الکل و اکگونین می دهند.ماده اخیر در برگ کوکا ممکن است به حالت ترکیب با اسید بنزوئیک (کوکائین)، یا به حالت ترکیب با اسید تروکزیلیک (تروکزیلین) و یا آنکه به صورت ترکیب با اسید سینامیک (سینامیل کوکائین)باشد.
خواص درمانی گیاه کوکا اریتروکسیلوم
جویدن برگ گیاه کوکا اریتروکسیلوم در آمریکای جنوبی ،بلیوی مکزیک و پرو برای تسکین گرسنگی بین مردم معمول است.معمولا به برگ کوکا در موقع جویدن مقداری خاکستر گیاهانی از (Chenopodiumها )یا (Cactusها) و مقداری آهک اضافه می کنند، زیرا با این ،عمل الکالوئید موجود در برگ کوکا زودتر آزاد می شود. دم کرده ۱۰ در هزار برگ کوکا بصورت غرغره اثر بی حس کننده در بیماری های دهان و حلق در موارد تورم لثه های دندان آنژین و غیره دارد. در مصارف داخلی، دارای اثر نیرودهنده و آرام کننده است و به علاوه برای رفع دردهای معدی ،قی، سوء هضم های همراه با درد و غیره بکار می رود.
محل رویش گیاه کوکا اریتروکسیلوم
در بسیاری از نواحی مانند کلمبیا، برزیل و همچنین در ،پرو ،بلیوی، شیلی، آرژانتین ، جاوه ،فرمز و نواحی شرقی افریقا پرورش می یابد.
منبع: کتاب گیاهان دارویی تالیف دکتر علی زرگری انتشارات دانشگاه تهران، 1390، جلد.1 ص 427
شرکت وینا تولید کننده و توزیع کننده محصولات طبیعی از گیاهان دارویی با همکاری پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، واقع در پارک علم و فناوری البرز