آیا شکلات تلخ به کاهش وزن کمک می کند

شکلات تلخ برای خیلی ها فقط یک طعم خوشایند و متفاوت است٬ مزه ای که بعد از خوردنش حس خوبی در بدن ایجاد می شود و انگار حالمان بهتر می شود. اما موضوع فقط این نیست. این روزها خیلی ها شکلات تلخ را نه فقط به عنوان یک دسر معمولی، بلکه به عنوان بخشی از سبک زندگی سالم می شناسند. تصورش هم جالب است٬ اینکه بتوان یک خوراکی لذت بخش خورد و در عین حال به کاهش وزن هم کمک کرد. همین تصور باعث شده سوال مهمی مطرح شود: واقعا شکلات تلخ می تواند روی متابولیسم و لاغری اثر داشته باشد؟ در این مقاله قرار است ببینیم پشت این باور چقدر حقیقت وجود دارد و آیا این خوراکی دوست داشتنی واقعا می تواند همراه مسیر کاهش وزن باشد یا نه.

چرا شکلات تلخ ممکن است به کاهش وزن کمک کند

شکلات تلخ فقط یک خوراکی خوش طعم نیست٬ پر از ترکیبات فعالی است که روی متابولیسم، اشتها و حتی عملکرد هورمون ها اثر می گذارند. فلاونوئیدها، پلی فنول ها و آنتی اکسیدان های موجود در کاکائو می توانند سوخت و ساز را کمی بالا ببرند و بدن را به سمت استفاده از چربی ها سوق دهند. تحقیقات معتبر نشان داده اند که مصرف منظم کاکائوی با درصد بالا، با افزایش اکسیداسیون چربی و بهبود عملکرد سلول ها، می تواند روند کاهش وزن را تقویت کند. البته این اثر زمانی مشخص می شود که در کنار فعالیت بدنی و یک رژیم متعادل باشد٬ یعنی شکلات تلخ معجزه نمی کند، اما می تواند حامی کاهش وزن باشد. برای اینکه دقیق تر بدانیم شکلات تلخ چگونه در روند لاغری نقش دارد، می توان اثرات آن را در چند بخش اصلی بررسی کرد:

• شکلات تلخ برای افزایش متابولیسم
• تاثیر شکلات تلخ در کنترل اشتها
• شکلات تلخ برای مقاومت به انسولین
• شکلات تلخ برای کاهش استرس
• کالری شکلات تلخ چقدر است

شکلات تلخ برای افزایش متابولیسم

فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ توانایی این را دارند که سرعت سوخت و ساز بدن را به شکل ملایم بالا ببرند. این ترکیبات به بدن کمک می کنند انرژی را کارآمدتر مصرف کند و چربی های ذخیره شده سریع تر شکسته شوند. بر اساس مطالعات منتشر شده در مجلات تغذیه، کاکائوی غنی از پلی فنول باعث افزایش جریان خون و بهبود عملکرد سلولی می شود که این خود به فرایند چربی سوزی کمک می کند.

تاثیر شکلات تلخ در کنترل اشتها

یکی از مهم ترین ویژگی های شکلات تلخ، قدرتش در کاهش میل به غذا و ایجاد احساس سیری است. طعم تلخ و غلیظ کاکائو باعث آزاد شدن هورمون هایی می شود که پیام «سیر هستی» را به مغز می رسانند. مطالعات نشان داده اند زنانی که شکلات تلخ مصرف کردند، در وعده بعدی کالری کمتری خوردند و میل کمتری به تنقلات داشتند. این یعنی شکلات تلخ می تواند جلوی پرخوری های بی هدف را بگیرد.

شکلات تلخ برای مقاومت به انسولین

ناهماهنگی قند خون یکی از دلایل اصلی افزایش وزن است. پلی فنول های موجود در شکلات تلخ می توانند حساسیت بدن به انسولین را بهتر کنند، یعنی قند خون پایدارتر و ذخیره چربی کمتر شود. این موضوع برای کسانی که دچار پرخوری عصبی یا افت قند ناگهانی هستند، بسیار کمک کننده است.

شکلات تلخ برای کاهش استرس

استرس به شکل مستقیم باعث افزایش هورمون کورتیزول می شود که این خود ذخیره چربی شکمی را بالا می برد. شکلات تلخ با افزایش سروتونین و آرام کردن سیستم عصبی، سطح استرس را کم می کند.

کالری شکلات تلخ چقدر است

گرچه شکلات تلخ مفید است، اما هر ۲۰ تا ۳۰ گرم آن بین ۱۳۰ تا ۱۶۰ کالری دارد. اگر زیاد مصرف شود، تاثیرش بر لاغری کاملا برعکس می شود.

بهترین حالت مصرف:

• ۱ تا ۲ مربع کوچک در روز
• ترجیحا بعد از ظهر، وقتی هوس شیرینی بالا می گیرد
• شکلات حداقل ۷۰٪ کاکائو یا بیشتر

مزایای شکلات تلخ

تقویت قلب و عروق

شکلات تلخ حاوی ترکیباتی مانند فلاونول ها است که می توانند به گشاد شدن رگ ها، بهبود جریان خون و کاهش فشار خون کمک کنند. تحقیقات نشان داده اند مصرف منظم شکلات تلخ می تواند با کاهش سطح کلسترول بد و محافظت از آن در برابر اکسیداسیون، به سلامت قلب کمک کند.

بهبود عملکرد مغز و خلق و خو

مصرف شکلات تلخ به دلیل وجود آنتی اکسیدان ها و ترکیباتی که گردش خون را در مغز افزایش می دهند، می تواند به بهبود تمرکز، حافظه و عملکرد شناختی کمک کند.

تامین مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها

شکلات تلخ منبعی غنی از مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، مس و نیز فیبر است. این ترکیبات برای عملکرد بدن، سلامت عصبی و سیستم ایمنی مفید هستند. همچنین آنتی اکسیدان های کاکائو می توانند از آسیب سلولی جلوگیری کرده و به مبارزه با رادیکال های آزاد کمک کنند.

معایب شکلات تلخ

کالری و چربی نسبتا بالا در شکلات تلخ

با اینکه شکلات تلخ سالم تر از شکلات های شیرین است، ولی باز هم کالری و چربی دارد. برای مثال، یک وعده 28 گرمی شکلات تلخ تقریبا 155 کالری دارد. اگر بیش از حد مصرف شود، ممکن است باعث افزایش وزن شود٬ یعنی دقیقا برعکس انتظاری که از آن دارید.

شکر و مواد افزودنی اضافی در برخی برندهای شکلات تلخ

بعضی از شکلات های تلخ موجود در بازار ممکن است به اندازه لازم کاکائو خالص نداشته باشند و شکر یا مواد افزودنی زیاد داشته باشند٬ این موضوع می تواند تاثیر مثبت شکلات را کم کند و حتی مصرف آن را برای سلامتی مضر کند.

چه کسانی نباید شکلات تلخ بخورند

با اینکه شکلات تلخ یکی از سالم ترین انواع شکلات است و به خاطر آنتی اکسیدان های فراوانش محبوبیت زیادی دارد، اما همه افراد نمی توانند بدون نگرانی از آن استفاده کنند. بعضی شرایط جسمی و بیماری ها باعث می شود مصرف شکلات تلخ برای فرد خطرساز، تحریک کننده علائم یا حتی مانع روند درمان باشد. به همین دلیل، شناخت این گروه ها به شما کمک می کند تصمیم دقیق تری بگیرید.افرادی که بهتر است شکلات تلخ نخورند:

• افراد مبتلا به میگرن
• افرادی که آلرژی غذایی دارند
• افرادی که سنگ کلیه دارند
• افرادی که به کافئین حساسیت دارند
• افراد مبتلا به رفلاکس معده
• افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده
• زنان باردار و شیرده
• افرادی سریع وزن می گیرند
• افرادی که نگران وجود فلزات سنگین هستند

افراد مبتلا به میگرن

شکلات تلخ در برخی افراد باعث تحریک سردردهای شدید و حملات میگرنی می شود. ترکیباتی مثل فنیل اتیل آمین و تیرامین می توانند رگ های خونی را تحت تاثیر قرار دهند و احتمال شروع سردرد را بالا ببرند. از طرفی، بالا رفتن قند خون بعد از مصرف شکلات هم می تواند میگرن بعضی افراد را تشدید کند. همه مبتلایان واکنش یکسانی ندارند٬ اما اگر بعد از مصرف شکلات تلخ سردرد می گیری، احتمالا بدن تو حساس است.

افرادی که آلرژی غذایی دارند

شکلات تلخ معمولا حاوی موادی مثل شیر، سویا، آجیل یا حتی آثار گلوتن است. این ترکیبات در افراد حساس می تواند باعث علائمی از جمله:

• کهیر و خارش
• گرفتگی یا تنگی نفس
• تهوع یا اسهال
• رفلاکس معده

در موارد شدید، حتی احتمال آنافیلاکسی هم وجود دارد. افراد حساس باید همیشه برچسب مواد تشکیل دهنده را با دقت بخوانند.

افرادی که سنگ کلیه دارند

شکلات تلخ سرشار از اگزالات است٬ ماده ای که احتمال تشکیل سنگ کلیه به خصوص سنگ های اگزالات کلسیم را بالا می برد. این افراد معمولا باید از خوراکی های اگزالات دار مثل شکلات تلخ، اسفناج، چای پررنگ و آجیل ها کمتر مصرف کنند.

افرادی که به کافئین حساسیت دارند

کافئین موجود در شکلات تلخ در ۳۰ گرم آن بین ۱۲ تا ۲۵ میلی گرم متغیر است. برای افراد حساس، همین مقدار کم هم می تواند باعث تپش قلب٬ اضطراب٬ بی قراری٬ بی خوابی و افزایش فشار خون شود. اگر شب ها مشکلی با خواب دارید، بهتر است شکلات تلخ را عصر و شب مصرف نکنید.

افراد مبتلا به رفلاکس معده

کافئین و چربی موجود در شکلات تلخ باعث شل شدن دریچه مری می شود و اسید معده راحت تر بالا می آید. به همین دلیل، شکلات تلخ می تواند علائم رفلاکس مثل سوزش سر دل را بدتر کند.

افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده

اگرچه شکلات تلخ نسبت به شکلات شیری قند کمتری دارد، اما همچنان می تواند قند خون را بالا ببرد. مصرف بی قاعده آن برای دیابتی هایی که کنترل قند خون شان سخت است، مناسب نیست. انتخاب شکلات تلخ بالای ۷۰٪ کاکائو، فشار روی قند خون را کمتر می کند.

زنان باردار و شیرده

مصرف زیاد شکلات تلخ به دلیل کافئین بالا، قند و احتمال وجود فلزات سنگینی مثل سرب و کادمیوم می تواند مشکلاتی مثل: کم جذب شدن آهن٬ مشکلات گوارشی٬ بی قراری نوزاد٬ کاهش شیر مادر ایجاد کند. بنابراین مصرف شکلات تلخ در این دوران باید کاملا محدود و کنترل شده باشد.

افرادی سریع وزن می گیرند

شکلات تلخ با اینکه غذا یی سالم محسوب می شود، اما همچنان حاوی چربی اشباع و کالری قابل توجه است. کسانی که سریع وزن می گیرند ٬رژیم کم چرب دارند٬ یا نیاز به کنترل کالری دارند٬ باید مقدار مصرف شکلات تلخ را مدیریت کنند.

افرادی که نگران وجود فلزات سنگین هستند

بعضی برندهای شکلات تلخ ممکن است حاوی مقادیر بسیار کم سرب یا کادمیوم باشند.اگر مصرف روزانه و زیاد باشد، برای کودکان، زنان باردار و افراد حساس می تواند مشکل ساز شود. انتخاب برند معتبر این نگرانی را تا حد زیادی کاهش می دهد.

شکلات تلخ یک خوراکی خوش عطر، خوش طعم و درعین حال مغذی است که اگر به صورت اصولی و در حد متعادل مصرف شود، می تواند فواید قابل توجهی برای بدن داشته باشد. آنتی اکسیدان های قدرتمند موجود در آن از بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می کنند، فلاونوئیدها به بهبود جریان خون و سلامت قلب کمک می کنند و ترکیبات مفید کاکائو می توانند سطح خلق و خو و تمرکز را افزایش دهند. حتی برخی مطالعات نشان می دهند که شکلات تلخ ممکن است نقش ملایمی در افزایش متابولیسم و حمایت از کاهش وزن داشته باشد.

با این حال، شکلات تلخ هم مانند هر خوراکی دیگری محدودیت هایی دارد٬ کالری نسبتا بالای آن، مقدار کافئین و احتمال ایجاد حساسیت یا افزایش وزن در صورت زیاده روی، نکاتی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. بنابراین بهترین انتخاب، مصرف روزانه مقدار کم و استاندارد (مثلا ۲۰ تا ۳۰ گرم شکلات تلخ بالای ۷۰٪) در کنار یک سبک زندگی سالم است. در نهایت، شکلات تلخ می تواند بخشی لذت بخش و سالم از رژیم غذایی باشد که نقش موثری هم دارد٬ به شرطی که با آگاهی، تعادل و انتخاب محصول باکیفیت مصرف شود.